ABC praw pracownika

Wszystko, co powinieneś wiedzieć o swoich prawach wynikających z faktu zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę.

Czy jako pracownik zdajesz sobie sprawę z wszystkich swoich praw gwarantowanych ci przez Kodeks Pracy i Konstytucję? Czy kiedykolwiek zapoznałeś się z nimi wszystkimi? Czy wiesz, jakie prawa gwarantuje ci zatrudnienie z tytułu umowy o pracę? Zdajesz sobie sprawę, że za ich złamanie możesz pociągnąć pracodawcę do odpowiedzialności? Sprawdź! Przedstawiamy podstawowe prawa pracownika!

Tylko te obowiązki, które uwzględnia umowa

To umowa o pracę określa zasady, na jakich zostajesz zatrudniony (oczywiście Kodeks Pracy jest ponad tym dokumentem). Poza formalnościami takimi jak zapisanie stron umowy czy też rodzaju umowy, w umowie o pracę powinny być zapisane warunki zatrudnienia – przede wszystkim wynagrodzenie oraz obowiązki służbowe. W oparciu o ten dokument będziesz pracować, więc pracodawca powinien zadbać o dokładnie zapisanie warunków pracy, ponieważ masz prawo odmówić wykonywania obowiązków służbowych, których umowa o pracę nie uwzględnia.

Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

Pracownik ma prawo do żądania od pracodawcy zapewnienia mu higienicznych i bezpiecznych warunków pracy (odpowiadających przepisom BHP). To akurat prawo pracownicze ma zastosowanie do wszystkich pracowników, nie tylko tych zatrudnionych na umowę o pracę. W razie zagrożenia wynikającego z uchybień pracodawcy w tym zakresie pracownik ma pełne prawo zaprzestać wykonywania obowiązków służbowych i oddalić się z miejsca zagrożenia bez żadnych konsekwencji ze strony pracodawcy.

Prawo do godziwego wynagrodzenia

Każdemu pracownikowi należy się godziwe wynagrodzenie za wykonywaną przez niego pracę. Co oznacza to godziwe wynagrodzenie? Otóż znaczy, że powinno ono być równoważne do:

• rodzaju wykonywanej pracy,,

• kwalifikacji pracownika niezbędnych do wykonywania tejże pracy,

• ilości oraz jakości wykonywanych obowiązków służbowych.

Co więcej, godziwe wynagrodzenie odnosi się także do wysokości wypłaty gwarantującej pracownikowi i jego rodzinie godną egzystencję! Minimalne gwarantowane wynagrodzenie od 1 stycznia 2016 roku wynosi 1850 złotych brutto.

Warto wiedzieć także, że pracownicy mają prawo do wypłaty wynagrodzenia raz w miesiącu (przynajmniej! Można się umówić również np. na wypłaty cotygodniowe), w określonym terminie, wcześniej ustalonym (zazwyczaj ustala się go w umowie o pracę).

Prawo do urlopu

Każdy zatrudniony na umowę o pracę pracownik ma prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego w wysokości 20 (w przypadku pracowników mających staż pracy krótszy niż 10 lat) lub 26 dni (w przypadku pracowników pracujących ponad 10 lat). Co więcej, urlopu tego nie trzeba dzielić – może on być nieprzerwany! Za cały urlop, oczywiście, należy się pracownikowi wynagrodzenie.

Urlop od pracy należy się także w dniach ustawowo wolnych od pracy, czyli w niedziele oraz między innymi 6 stycznia, 3 maja i 11 listopada.

Prawa pracownika po rozwiązaniu umowy o pracę

Nawet jeżeli nie jesteś już pracownikiem danej firmy, prawo wciąż cię w pewnych kwestiach chroni. Dotyczy to przede wszystkim świadectwa pracy – jeśli byłeś zatrudniony w oparciu o umowę o pracę, masz prawo niezwłocznie otrzymać ten dokument. Co więcej, pracodawca ma obowiązek zadbać o to, by świadectwo pracy było prawidłowe – nie może zawierać błędów! Jeżeli twój były szef będzie zwlekał z wydaniem ci takowego dokumentu lub wyda ci go z błędami i nie będzie mu śpieszno, aby te błędy poprawić, masz prawo ubiegać się o odszkodowanie z tego tytułu! Takie zadośćuczynienie powinno być tak samo wysokie, jak twoja pensja u tego pracodawcy, i powinno być wypłacone za czas, który pozostajesz bez pracy z powodu braku posiadania prawidłowo wydanego świadectwa pracy.

Inne prawa pracownika, które warto znać

• prawo do poszanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika,

• prawo do niebycia dyskryminowanym m.in. ze względu na płeć, orientację seksualną, wyznanie, kolor skóry, niepełnosprawność,

• prawo do tworzenia organizacji (oraz zrzeszania się w nich) mających reprezentować i bronić prawa i interesy pracowników,

• prawo do podnoszenia kwalifikacji zawodowych.