Czym jest mobbing i jak sobie z nim radzić?

W pracy jesteś upokarzany, ktoś tobą manipuluje i sprawia, że czujesz się nic niewart? Sprawdź, czy padłeś ofiarą mobbingu.

W czasach, gdy tempo życia jest coraz szybsze, a stres coraz większy, mobbing to dość powszechnie występujące zjawisko... Wpływa negatywnie i na ofiarę, i na całą firmę. Sprawdź, czym tak naprawdę jest mobbing, jak go rozpoznać i co robić, gdy to właśnie ty padniesz jego ofiarą!

Czym jest mobbing?

Określenie „mobbing” pochodzi z języka angielskiego – słowo „mob” znaczy natłok, napastowanie. Te dwa wyrazy świetnie oddają istotę mobbingu, jednak postaramy się wyjaśnić to pojęcie znacznie szerzej...

Mobbing można zdefiniować jako długotrwale powtarzające się przejawy prześladowania jednej osoby przez grupę, przy czym za prześladowanie uznaje się każde z następujących zachowań:

• wrogie i nieetyczne traktowanie (np. obarczanie pracownika taką ilością obowiązków, której nie jest w stanie podołać albo wprost przeciwnie – nieprzydzielanie mu kompletnie żadnych obowiązków),

• przemoc psychiczna (od nieustannej krytyki aż po obelgi i groźby),

• przemoc fizyczna (także seksualna).

Celem takich zachowań ma być wywołanie u osoby mobbingowanej wstydu, poczucia niższości i w konsekwencji odizolowanie jej od grupy.

Mobbing niejedno ma imię

Może się wydawać, że mobbing ma miejsce tylko wtedy, gdy „dręczyciel” stoi w hierarchii firmy wyżej od osoby dręczonej. Nic bardziej mylnego! Mobbing może przyjmować wiele form w zależności od tego, na jakich zachowaniach się opiera oraz jakie są relacje pomiędzy jego stronami. Proceder ten może się odbywać zarówno między przełożonymi a podwładnymi (w obie strony), jak i między współpracownikami na tym samym szczeblu. Wyróżnia się 3 jego rodzaje:

• mobbing prosty – obie strony zajmują tę samą pozycję w organizacji,

• mobbing pionowy – osoba mobbingowana jest wyżej w hierarchii,

• mobbing skośny – prześladowca stoi w hierarchii wyżej od osoby prześladowanej.

Czy jesteś ofiarą?

Jak rozpoznać mobbing? Zastanawiasz się, czy mogłeś paść jego ofiarą? Kluczowe objawy mobbingu są następujące:

• ofiara odczuwa lęk, niepokój, upokorzenia, a często nawet również... poczucie winy (jest to następstwo manipulacji, jakich dopuszcza się prześladowca);

• ofiara jest zastraszana (np. utratą pracy, skompromitowaniem na forum publicznym), izolowana od współpracowników lub jej praca może być utrudniana,

• ofiara jest poniżana (dręczyciel często odwołuje się w zachowaniach poniżających do życia prywatnego ofiary, jej zdrowia i wyglądu).

Może się to odbywać za pomocą przemocy psychicznej (manipulacji, krytyki, szykanowania czy nawet działań za plecami ofiary), jak również fizycznej, lecz efektem są zawsze podobne uczucia. Ofiara czuje się upokorzona, stale się boi, ma zaniżone poczucie własnej wartości, w następstwie czego nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków służbowych efektywnie. Efektem mobbingu może być także pogorszenie stanu zdrowia ofiary oraz relacji w życiu prywatnym.

Jak się bronić przed mobbingiem?

Ponieważ o mobbingu niewiele się mówi, przeważnie jest on bagatelizowany. To największy błąd, jaki można w związku z taką sytuacją popełnić! Problem ignorowany, niestety, sam nie zniknie – w przypadku mobbingu przeważnie urasta do jeszcze większej rangi. Dlatego właśnie trzeba szybko i wyraźnie reagować! Jeśli padłeś ofiarą mobbingu lub obserwujesz dręczenie kogoś w twoim miejscu pracy, sprzeciw się temu, powiedz „stop”, pokaż, że nie ma przyzwolenia na takie zachowanie. Nie rób jednak scen, ale działaj spokojnie – porozmawiaj szczerze sam na sam z prześladowcą, powiedz mu, że doskonale zdajesz sobie sprawę z tego, co robi i że robi to celowo, a następnie grzecznie, ale i stanowczo zażądaj, aby skończył z takim zachowaniem. Jeśli rozmowa z mobberem nie przyniesie efektu, bez wahania zgłoś to przełożonemu lub Stowarzyszeniu Antymobbingowemu. Możesz także wnieść przeciwko prześladowcy pozew do sądu – w takim przypadku jednak musisz mieć dowody, że stosował on wobec ciebie mobbing i że w efekcie pogorszył się stan twojego zdrowia.

Padłeś ofiarą mobbingu? Szukaj wsparcia!

W przypadku bycia ofiarą mobbingu niezwykle istotne jest wsparcia najbliższych. Natychmiast powiedz im więc o tym i poproś o pomoc. Bliscy mogą ci bardzo pomóc w walce ze stresem i trudnymi emocjami już samą swoją obecnością, dobrym słowem i wspieraniem w „walce” z agresorem.

Warto pomyśleć także o pomocy profesjonalisty – psychologa bądź psychoterapeuty. Osoba, która zawodowo zajmuje się psychologią, z pewnością skutecznie pomoże ci poradzić sobie z emocjami i stresem towarzyszącym ciężkim doświadczeniom w pracy.